Mniej więcej kwartał temu mogliśmy przeczytać o wstępnym porozumieniu Rady Europejskiej oraz Parlamentu w sprawie rozporządzenia kryptowalutowego – MiCa (regulation on markets in crypto-assets). Od 5 października 2022 r. wiadomo już, że Rada Europejska zatwierdziła treść rozporządzenia, a już na 10 października odbyło się głosowanie komisji Parlamentu Europejskiego w tej sprawie. Dzisiaj już wiemy, że także Parlament Europejski głosował za przyjęciem porozumienia w sprawie rozporządzenia MiCa.
Jakie obszary obejmie rozporządzenie MiCa?
MiCA wygląda na regulacje dość kompleksową. Regulować będzie, między innymi następujące sprawy:
- zasady ochrony konsumentów oraz zwiększone zabezpieczenia przed manipulacją rynkiem i przestępstwami finansowymi;
- odpowiedzialność dostawców usług w zakresie kryptowalut (CASP);
- ograniczenie wpływu branży na środowisko poprzez raportowanie o zużyciu energii przez największe podmioty;
- przeciwdziałanie praniu pieniędzy.
Z rozproszonych regulacji do jednego aktu
Dobrze byłoby przypomnieć, że jak dotąd sektor kryptowalut musiał być niezwykle wrażliwy na różne regulacje, które dotyczyły jego obszaru. Poczynając od regulacji powszechnie już znanych, jak RODO, kolejno AML – kiedy w 2018 r. podmioty świadczące usługi w zakresie krypto zostały zakwalifikowane jako instytucje obowiązane, a kończąc na szczegółowych regulacjach w zakresie usług płatniczych (PSD2, krajowe ustawy w zakresie usług płatniczych), przepisach dotyczących obrotu instrumentami finansowymi, czy crowdfundingu. To sprawia, że zarządzanie compliance w tym sektorze to nie lada wyzwanie, zarówno dla doradców, jak i samych właścicieli biznesu.
To z jednej strony perspektywa rozmowy z organem nadzoru, np. w ramach Innovation Hub przy KNF, identyfikacja czy spółka świadczy usługi płatnicze, decyzja o rejestracji jako Mała Instytucja Płatnicza albo Krajowa Instytucja Płatnicza, czy wreszcie wewnętrzne polityki w zakresie planów ciągłości działania, procedur KYC, bezpieczeństwa informacji lub ochrony praw konsumentów.
Funkcjonowanie w takim systemie prawnym oznacza także potencjalną kontrolę GIIF, czy obowiązek odpowiedzi na pisma sektorowe UKNF. Na poziomie unijnym przedsiębiorcy z tej branży muszą być uważni na zaplanowane przez UE rozporządzenia techniczne (RTS) oraz nadzór ESMA lub EBA.
Rodzaje krypto aktywów
Warto zwrócić uwagę, że MiCa podejmie próbę uregulowania klasyfikacji kryptoaktywów, które niejednokrotnie były przedmiotem badania compliance na początku prowadzenia działalności przez przedsiębiorców lub w trakcie rozwoju ich usług. MiCa wyróżnia w szczególności:
- kryptowaluty
- tokeny użytkowe (utility);
- tokeny oparte o aktywa;
- tokeny pieniądza elektronicznego (e-money)
Czy MiCa obejmie swoim zakresem NFT?
MiCa nie będzie regulować znanych nam z rynku tokenów non-fungible. To znaczy, że tokeny występujące jako bilet do kina, wstęp na konferencję, czy wirtualne kolekcje domów mody albo przedmioty w grach video nie będą podlegały tej regulacji. Związane jest to z faktem ich stałej ceny oraz brakiem ich funkcji płatniczej. Niewykluczone jednak, że powstanie jeszcze regulacja obejmująca NFT. W tym względzie będzie należało oceniać, czy mintowane tokeny NFT nie będą miały statusu instrumentu finansowego. Być może pomocne wytyczne w tym zakresie opublikuje ESMA lub UKNF na poziomie rynku krajowego.
Specjalna odpowiedzialność dostawców hostowanych portfeli (hosted wallets)
Rozporządzenie szczególną uwagę poświęca dostawcom (CASP), którzy dostarczają klientom usługę portfeli hostowanych. Dostawcy uprawnieni do przechowywania lub administrowania kryptowalutami w imieniu osób trzecich będą odpowiadać za utratę tych kryptowalut lub utratę dostępu do nich w sytuacji, gdy utrata będzie skutkiem świadczenia tej usługi przez dostawcę lub działania dostawcy. Odpowiedzialność dostawcy będzie ograniczona do wysokości wartości rynkowej kryptowaluty w chwili jej utraty. Zasada nie będzie dotyczyła dostawców portfeli niehostowanych (unhosted), w przypadku których to użytkownicy przechowują klucze prywatne.
Koniec transakcji okazjonalnych – travel rule
Dla podmiotów świadczących usługi umożliwiające handel walutami wirtualnymi szczególne znaczenie będzie miało wyłączenie transakcji okazjonalnych na dotychczasowych warunkach. Obecnie dostawcy usług w zakresie kryptowalut w przypadku transakcji okazjonalnej (poniżej wartości 1.000 EUR) mogli odstąpić od przeprowadzenia środków bezpieczeństwa finansowego. Wszystko wskazuje, że w nowej rzeczywistości regulacyjnej nie będzie limitu dla takich transakcji, a środki bezpieczeństwa finansowego, a w tym obowiązek przekazywania informacji o transferze z będą musiały być przeprowadzane niezależnie od wartości transakcji. To może oznaczać drastyczną zmianę modeli biznesowych lub w ogóle rezygnację z pewnych usług przez CASP.
Przepisy w sprawie informacji towarzyszących transferom pieniężnym i niektórym krypto aktywom?
Zaraz po MiCa Parlament przegłosował rozporządzenie w sprawie informacji towarzyszących transferom pieniężnym i niektórych kryptowalut, tj. Transfer Funds Regulation (TFR). Ta regulacja potwierdza oczekiwania, które w swoich stanowiskach komunikował Financial Action Task Force. (FATF).
Ernest Utrasun (sprawozdawca Committee on Economic and Monetary Affairs – ECON) już w czerwcu 2022 r. powiedział, że rozwiązanie to zapobiegać ma przestępstwom finansowym i będzie jednym z najbardziej zaawansowanych na świecie.
“This regulation introduces one of the most ambitious travel rules for transfers of crypto assets in the world.” “We hope other jurisdictions will follow the ambitious and rigorous approach the co-legislators agreed today.”
A jak reaguje rynek na TFR?
Jak można się domyślić, raczej negatywnie. Brian Armstrong (CEO Coinbase) na twitterze pisał, że to zła polityka i nakłada ona na dostawców crypto zaawansowane obowiązki. Wskazywał, że jego firma będzie musiała teraz pozyskiwać informacje o drugiej stronie transakcji, która w ogóle nie jest klientem giełdy. Zwracał także uwagę na obowiązek informowania organów nadzoru o każdej transakcji powyżej 1.000 EUR.
Inni przedsiębiorcy ostrzegali, że zaawansowane regulacje w przedmiocie travel rule mogą oznaczać dla niektórych koniec biznesu. Więcej o reakcji branży na stanowisko FATF w przedmiocie travel rule autor pisał w artykule dostępnym tutaj.
Kiedy MiCa wejdzie w. życie?
Rozporządzenie czeka jeszcze głosowanie plenarne Parlamentu Europejskiego. Sam akt wejdzie zaś w życie najprawdopodobniej w trzecim kwartale 2024 r.
