Poniżej zaprezentowano zestawienie najpopularniejszych formacji odwrócenia trendu. Każda z nich została opisana tabelarycznie, przedstawiono teorię identyfikacji oraz praktyczne wykorzystanie na rynku.
Formacja odwrócenia trendu DZIEŃ ODWROTU
| Przydatność: | podjęcie decyzji sprzedaży lub przygotowanie do zakupu |
| Czas kształtowania: | 1-2 dni |
| Wolumen: | bardzo wysoki |
| Częstość występowania: | mała |
| Ruch cen: | duży |
| Sygnał kupna: | wykształcenie nowego minimum |
| Sygnał sprzedaży: | wykształcenie nowego maksimum |
Teoria
Dzień odwrotu jest najkrócej trwającą formacją – najczęściej 1-2 dni. Charakteryzuje się on bardzo wysokim wolumenem obrotów przy dużym skoku cen. Sygnał sprzedaży zostaje wygenerowany, jeśli bardzo wysoki wolumen występuje przy wyznaczeniu nowego maksimum kursu po wcześniejszej zwyżce cen. Jeśli natomiast po spadku dochodzi do wyznaczenia nowego minimum cenowego przy bardzo wysokim wolumenie obrotów – otrzymujemy sygnał zmiany tendencji, który jednak przed podjęciem decyzji kupna wymaga jeszcze potwierdzenia (np. przez przebicie oporu lub wybicie z formacji).
Rysunki przedstawiają dni odwrotu na wykresie liniowym i słupkowym (OHLC).
Taktyka gry
Jeśli posiadasz akcje:
- jeśli zostanie wyznaczony dzień odwrotu po zwyżce (A), sprzedaj natychmiast
Jeśli nie posiadasz akcji:
- jeśli zostanie wyznaczony dzień odwrotu po spadku (B) przygotuj się do zakupu – czekaj na jakiś inny sygnał kupna
Formacja odwrócenia trendu GŁOWA I RAMIONA
| Przydatność: | podjęcie decyzji sprzedaży |
| Czas kształtowania: | od kilku tygodni do kilku miesięcy |
| Wolumen: | maleje (dokładny opis: patrz opis niżej) |
| Częstość występowania: | duża |
| Ruch cen po wybiciu: | zależy od wysokości głowy |
| Sygnał sprzedaży: | wybicie w dół przez linię szyi |
Teoria
Formacja ta zapowiada “zawsze” spadek cen i najczęściej występuje przed odwróceniem trendu wzrostowego. Pełne wykształcenie formacji następuje po wyznaczeniu czterech punktów charakterystycznych (1,2,3 i 4). Punkty (1) i (3) oznaczają ramiona formacji, punkt (2) oznacza głowę. Ostatni, czwarty punkt zostaje wyznaczony po przebiciu linii szyi (oznaczonej cienką linią niebieską). Podczas kształtowania się głowy i ramion bardzo ważne jest, aby wolumen obrotów zachowywał się zgodnie z teorią. Jeśli rozpatrujemy formację jako całość, to wolumen powinien maleć. Przy wyznaczaniu kolejnych punktów charakterystycznych dla formacji wolumen obrotów powinien wyglądać następująco:
- maksimum lokalne podczas wykształcenia się lewego ramienia (1)
- niższa wartość podczas wyznaczania głowy (2)
- wzrost po spadku cen do linii szyi
- spadek podczas wyznaczania prawego ramienia (3)
- wzrost (przynajmniej niewielki) po wybiciu przez linię szyi (4).
Wielkość ruchu cen po wybiciu z formacji (mierzona od punktu wybicia – W) powinna być co najmniej równa wysokości głowy ponad linię szyi (linia fioletowa).
- Uwaga 1: Linia szyi nie musi być pozioma.
- Uwaga 2: Możliwe są “mutacje” formacji głowy i ramion, np. dwie głowy (wtedy formacje takie najczęściej są symetryczne).
Taktyka gry
Jeśli posiadasz akcje:
- sprzedaj, jeśli cena spadnie przynajmniej 3% poniżej linii szyi
Formacja odwrócenia trendu LUKA KOŃCZĄCA
| Przydatność: | zapowiedź zakończenia ruchu w danym kierunku |
| Wolumen: | po wyznaczeniu luki bardzo wysoki |
| Częstość występowania: | duża |
| Ruch cen: | zależy od rodzaju luki (patrz opis) |
Teoria
Luka kończąca (3) występuje po wcześniejszym wyznaczeniu luki ucieczkowej i zapowiada odwrócenie tendencji. Luka kończąca może służyć jako sygnał przygotowawczy do sprzedaży. Po wystąpieniu tej luki pod koniec zwyżki wolumen powinien wyraźnie wzrosnąć.
Uwaga: Luka jest możliwa do wyznaczenia tylko na wykresach przedstawiających ruch cen w danym okresie (dzień, tydzień, miesiąc) w postaci pionowego odcinka (np. wykres OHLC lub świece japońskie) i oznacza “przerwę” na wykresie. W zależności od kierunku ruchu cen luki można podzielić na dwa rodzaje: luka w górę – ukształtowana przy wzroście cen oraz luka w dół – ukształtowana przy spadku.
Taktyka gry
Luka kończąca (3) ostrzega przed możliwością zmiany tendencji i może być traktowana jako sygnał sprzedaży (po zwyżce) lub sygnał przygotowawczy kupna (po spadkach).
Jeśli posiadasz akcje:
- jeśli kurs przebył spodziewaną drogę, sprzedaj po utworzeniu się luki wyczerpującej po zwyżce
- w przeciwnym wypadku przygotuj się do sprzedaży i czekaj na inny sygnał
Formacja odwrócenia trendu ODWRÓCONA GŁOWA I RAMIONA
| Przydatność: | podjęcie decyzji kupna |
| Czas kształtowania: | od kilku tygodni do kilku miesięcy |
| Wolumen: | patrz opis poniżej |
| Częstość występowania: | duża |
| Ruch cen po wybiciu: | zależy od wysokości głowy |
| Sygnał kupna: | wybicie w górę przez linię szyi |
Teoria
Formacja ta zapowiada “zawsze” wzrost cen i najczęściej występuje przed odwróceniem trendu spadkowego. Pełne wykształcenie formacji następuje po wyznaczeniu czterech punktów charakterystycznych (1,2,3 i 4). Punkty (1) i (3) oznaczają ramiona formacji, punkt (2) oznacza głowę. Ostatni, czwarty punkt zostaje wyznaczony po wybiciu ponad linię szyi (oznaczoną cienką linią niebieską). Podczas kształtowania się formacji odwróconej głowy i ramion bardzo ważne jest, aby wolumen obrotów zachowywał się zgodnie z teorią. Przy wyznaczaniu kolejnych punktów charakterystycznych dla formacji wolumen obrotów powinien wyglądać następująco:
- maksimum lokalne podczas wykształcenia się lewego ramienia (1)
- niższa wartość podczas wyznaczania głowy (2)
- po ukształtowaniu głowy wyraźny wzrost przy penetracji linii szyi
- spadek podczas wyznaczania prawego ramienia (3)
- wyraźny wzrost przy wybiciu przez linię szyi (4).
Wielkość ruchu cen po wybiciu z formacji (ponad punkt wybicia W) powinna być co najmniej równa wysokości głowy mierzonej od linii szyi (linia fioletowa).
- Uwaga 1: Linia szyi nie musi być pozioma.
- Uwaga 2: Możliwe są “mutacje” formacji, np. dwie głowy (wtedy formacje takie najczęściej są symetryczne).
Taktyka gry
Jeśli posiadasz akcje:
- sprzedaj na wybiciu w górę i odkup tak, jak opisano poniżej
Jeśli nie posiadasz akcji:
- kupuj na korekcie po wybiciu w górę (potwierdzonym wzrostem wolumenu obrotów) na jednym z wymienionych niżej poziomów, w zależności od tego, który zostanie osiągnięty wcześniej:
- 40% korekta ruchu od dna prawego ramienia (P) do szczytu po wybiciu (Max)
- linia wyznaczona przez dno głowy (G) i prawego ramienia (P)
- linia szyi
Poziom bezpieczeństwa możesz wyznaczyć na wysokości najniższego z poziomów 1,2,3.
Formacja odwrócenia trendu ODWRÓCONE FORMACJE
| Przydatność: | podjęcie decyzji sprzedaży |
| Czas kształtowania: | od kilku tygodni do kilku miesięcy |
| Wolumen: | nieregularny lub rosnący |
| Częstość występowania: | średnia |
| Ruch cen po wybiciu: | co najmniej równy wysokości formacji |
| Sygnał sprzedaży: | przebicie dolnej krawędzi |
Teoria
Odwrócone formacje, do których należą odwrócone trójkąty i kliny kształtują się zwykle w okresach niepewności na giełdzie i najczęściej ostrzegają przed spadkami (chociaż nie wykluczają całkowicie wzrostów). Wyznaczenie takiej formacji powinno odbywać po znalezieniu czterech punktów zwrotnych: dwóch maksimów (1,3) i dwóch minimów (2,4). Sygnał sprzedaży zostaje wygenerowany po przebiciu dolnej krawędzi formacji odwróconej. Wielkość spadku po wybiciu jest co najmniej równa wysokości formacji mierzonej w ostatnim punkcie zwrotnym – maksimum.
Uwaga: Wybicie w górę z formacji odwróconych nie jest sygnałem kupna (wyjątek: wybicie w górę z odwróconego trójkąta zwyżkującego potwierdzone znacznym wzrostem wolumenu obrotów – rys. 3 poniżej).
Taktyka gry
- sprzedaj w pobliżu górnej krawędzi formacji przy piątym odwrocie (5)
- jeśli nastąpi wybicie w dół z formacji sprzedaj natychmiast
Jeśli nie posiadasz akcji:
- nie kupuj nawet po wybiciu w górę (wyjątek – rys. 3: wybicie w górę z odwróconego trójkąta zwyżkującego potwierdzone znacznym wzrostem wolumenu obrotów – wtedy możesz kupować na korekcie po wybiciu)
Formacja odwrócenia trendu PODWÓJNE DNO
| Przydatność: | podjęcie decyzji kupna |
| Czas kształtowania: | kilka tygodni |
| Wolumen: | patrz opis poniżej |
| Częstość występowania: | średnia |
| Ruch cen po wybiciu: | najczęściej zbliżony do ruchu przed formacją |
| Sygnał kupna: | wybicie ponad maksymalny poziom pomiędzy dnami |
Teoria
Formacja ta (znana też jako “W”) występuje w końcowej fazie długo- lub średnioterminowej zniżki i zapowiada odwrócenie tendencji. Formację wyznaczają dwa minima cenowe na tym samym poziomie (1,3) rozdzielone wyraźnym wzrostem cen. Wolumen obrotów jest często największy podczas wyznaczania pierwszego minimum, lecz nie jest to warunek poprawności formacji. Sygnał kupna zostaje wygenerowany po wybiciu ponad maksimum cenowe (2) i musi mu towarzyszyć wyraźny wzrost wolumenu obrotów. Czasami po wybiciu mamy do czynienia z korektą w dół (oznaczona kolorem zielonym).
Taktyka gry
- sprzedaj na wybiciu w górę i odkup akcje na korekcie po wybiciu
- jeśli nastąpi przebicie w dół poziomu dna (D) sprzedaj natychmiast
Jeśli nie posiadasz akcji:
- kupuj dopiero po wybiciu w górę (potwierdzonym wzrostem wolumenu obrotów)
Formacja odwrócenia trendu PODWÓJNY SZCZYT
| Przydatność: | podjęcie decyzji sprzedaży |
| Czas kształtowania: | kilka tygodni |
| Wolumen: | patrz opis poniżej |
| Częstość występowania: | średnia |
| Ruch cen po wybiciu: | najczęściej zbliżony do ruchu przed formacją |
| Sygnał kupna: | spadek poniżej minimalnego poziomu pomiędzy szczytami |
Teoria
Formacja ta (znana też jako “M”) występuje w końcowej fazie długo- lub średnioterminowej zwyżki i zapowiada odwrócenie tendencji. Formację wyznaczają dwa maksima cenowe na tym samym poziomie (1,3) rozdzielone wyraźnym spadkiem cen. Wolumen obrotów jest często największy podczas wyznaczania pierwszego maksimum, rośnie też przy wyznaczaniu następnego lecz nie jest to warunek poprawności formacji. Sygnał sprzedaży zostaje wygenerowany po przebiciu w dół minimum cenowego (2) pomiędzy szczytami.
Taktyka
Jeśli posiadasz akcje:
- sprzedaj natychmiast po przebiciu poziomu dna pomiędzy szczytami (Min)
Formacja odwrócenia trendu SPODEK
| Przydatność: | podjęcie decyzji kupna |
| Czas kształtowania: | kilka miesięcy |
| Wolumen: | odpowiada kształtowi kursu |
| Częstość występowania: | średnia |
| Ruch cen po wybiciu: | duży |
| Sygnał kupna: | wybicie ponad górne ograniczenie formacji |
Teoria
Spodek jest jedną z najbardziej zyskownych formacji, ponieważ wzrost cen po wybiciu jest często bardzo duży. Podczas tworzenia się formacji kształt kursu przypomina spodek. Wolumen obrotów zachowuje się podobnie jak kurs (też ma kształt spodka) lecz jego wahania wyprzedzają nieco ruchy kursu (obroty zaczynają rosnąć lub spadać nieco wcześniej niż kurs). Jeśli w czasie kształtowania spodka następuje gwałtowny wzrost cen, wolumen także musi silnie rosnąć (patrz punkt A). Sygnał kupna następuje po wybiciu ponad poziom wyznaczający górną granicę formacji – poziom ten jest określony przez lewą cześć spodka wykształconą przy największych obrotach. Wybicie ze spodka musi zostać potwierdzone silną zwyżką wolumenu obrotów. Często po wybiciu następuje ruch korekcyjny w dół (oznaczony kolorem zielonym), po czym zwyżka jest kontynuowana. Na wykresach spółek o małej kapitalizacji i niskiej cenie akcji dochodzi czasami do wykształcenia seryjnych spodków (jeden po drugim, każdy na nieco wyższym poziomie). Wtedy każdy z nich ma długość ok. 5-7 tygodni.
Taktyka
- przy wybiciu w górę sprzedaj na wybiciu i odkup akcje na korekcie (jeśli wybicie zostało potwierdzone wzrostem wolumenu obrotów)
- jeśli w obrębie spodka nastąpi znaczna zwyżka kursu z bardzo wyraźnym wzrostem wolumenu (A), sprzedaj akcje i odkup na korekcie
Jeśli nie posiadasz akcji:
- kupuj na korekcie po wybiciu w górę (potwierdzonym wzrostem wolumenu obrotów) lub ewentualnie na korekcie po pierwszym znacznym wzroście kursu potwierdzonym bardzo wyraźną zwyżką wolumenu (A)
Formacja odwrócenia trendu SPODEK ODWRÓCONY
| Przydatność: | podjęcie decyzji sprzedaży |
| Czas kształtowania: | kilka miesięcy |
| Wolumen: | wysoki w środkowej i końcowej części formacji |
| Częstość występowania: | mała |
| Ruch cen po wybiciu: | duży |
| Sygnał sprzedaży: | przebicie dolnego ograniczenia formacji |
Teoria
Odwrócony spodek jest jedną z rzadziej występujących formacji. Podczas jego tworzenia kształt kursu przypomina odwrócony spodek. Wolumen obrotów powinien osiągać najwyższe wartości przy maksymalnym poziomie kursu i pod koniec odwróconego spodka. Sygnał sprzedaży następuje po przebiciu poziomu wyznaczającego dolną granicę formacji – poziom ten jest określony przez lewą cześć spodka wykształconą przy stosunkowo niskich obrotach.
Taktyka
- jeśli nastąpi wybicie w dół z formacji sprzedaj natychmiast
Formacja odwrócenia trendu WYSPA
| Przydatność: | zapowiedź krótkotrwałego odwrócenia tendencji |
| Czas kształtowania: | kilka dni |
| Wolumen: | stosunkowo wysoki |
| Częstość występowania: | mała |
| Ruch cen: | mały |
Teoria
Wyspa jest formacją, którą wyznacza się na wykresach dziennych przedstawiających ruch cen w postaci pionowego odcinka (np. wykres OHLC lub świece japońskie). Formacja ta jest oddzielona od reszty wykresu przez dwie częściowo pokrywające się luki (A,B). W obrębie wyspy wolumen obrotów powinien być stosunkowo wysoki, a ruchy cen niewielkie. Formacja wyspy zapowiada odwrócenie trendu krótkotrwałego (a nie głównego).
Taktyka
Jeśli posiadasz akcje:
- zaraz po ukształtowaniu się wyspy (druga luka) sprzedaj (jest to sygnał dla inwestycji krótkoterminowych)
Dział Formacje odwrócenia trendu powstał dzięki uprzejmości i współpracy mForex.
