Europejski Bank Centralny (EBC)
EBC jest bankiem centralnym strefy euro. To mieszcząca się w Niemczech instytucja unijna będąca centralnym elementem Eurosystemu i Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego. Pełni funkcję banku centralnego dla 19 państw członkowskich Unii Europejskiej, które wprowadziły euro. Jej głównym zadaniem jest utrzymywanie stabilności cen w strefie euro i chronienie w ten sposób siły nabywczej wspólnej waluty.
Europejski Bank Centralny (EBC) odpowiada za prowadzenie polityki pieniężnej strefy euro – największej po USA gospodarki na świecie.
Strefa euro powstała w styczniu 1999, gdy banki centralne 11 państw członkowskich UE przeniosły na EBC swoje kompetencje w zakresie polityki pieniężnej. Dwa lata później do strefy euro dołączyła Grecja, w 2007 Słowenia, w 2008 Cypr i Malta, w 2009 Słowacja, w 2011 Estonia, w 2014 Łotwa, a w 2015 Litwa. Utworzenie strefy euro i EBC jako nowej instytucji ponadnarodowej było kamieniem milowym w długim i złożonym procesie integracji europejskiej.
EBC jako bank centralny strefy euro i emitent waluty euro jest jedną z najważniejszych instytucji na globalnej scenie gospodarczo-finansowej: strefa euro to druga co do wielkości gospodarka świata, a euro – druga pod względem powszechności stosowania waluta międzynarodowa.
EBC zajmuje także centralne miejsce w europejskim systemie nadzoru bankowego, co czyni go jednym z największych na świecie organów nadzoru.
Organy Europejskiego Banku Centralnego
Głównym organem decyzyjnym Europejskiego Banku Centralnego jest Rada Prezesów, w skład której wchodzą:
- sześcioosobowy Zarząd EBC
- prezesi banków centralnych wszystkich 19 krajów strefy euro.
Do kompetencji Rady Prezesów zalicza się:
- Uchwalanie wytycznych i podejmowanie decyzji potrzebnych do wykonywania zadań nałożonych na EBC i Eurosystem;
- Formułowanie polityki pieniężnej strefy euro – podejmowanie decyzji dotyczących celów monetarnych, podstawowych stóp procentowych i wielkości rezerw w Eurosystemie oraz uchwalanie wytycznych w sprawie wykonania tych decyzji;
- W ramach nowych obowiązków EBC związanych z nadzorem bankowym – uchwalanie decyzji dotyczących aktów prawnych, na mocy których podejmowane są decyzje nadzorcze, oraz uchwalanie (w trybie zatwierdzenia przy braku sprzeciwu) projektów decyzji przedstawianych przez Radę ds. Nadzoru.
Posiedzenia Rady Prezesów odbywają się dwa razy w miesiącu w siedzibie EBC we Frankfurcie nad Menem. Co sześć tygodni Rada Prezesów ocenia sytuację gospodarczą i monetarną oraz podejmuje decyzje w sprawie polityki pieniężnej. Na pozostałych posiedzeniach Rada Prezesów omawia głównie kwestie związane z innymi zadaniami i obszarami odpowiedzialności EBC i Eurosystemu. Aby zapewnić rozdział funkcji nadzorczej EBC od polityki pieniężnej i pozostałych zadań, sprawy te są omawiane na osobnych posiedzeniach.
Decyzje w sprawie polityki pieniężnej są szczegółowo objaśniane co sześć tygodni na konferencji prasowej, którą prowadzi prezes EBC wraz z wiceprezesem. Ponadto EBC regularnie publikuje relacje z posiedzeń poświęconych polityce pieniężnej – relacja z ostatniego posiedzenia ukazuje się przed terminem następnego.
Misja EBC
Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne tworzą Eurosystem – system bankowości centralnej strefy euro. Podstawowym celem Eurosystemu jest utrzymanie stabilności cen, czyli ochrona wartości euro.
Europejski Bank Centralny odpowiada za nadzór ostrożnościowy nad instytucjami kredytowymi ze strefy euro i uczestniczących państw członkowskich spoza tej strefy, prowadzony w ramach Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego, do którego należą też właściwe organy krajowe. W ten sposób działa na rzecz bezpieczeństwa i dobrego stanu systemu bankowego oraz stabilności systemu finansowego całej Unii Europejskiej i poszczególnych państw członkowskich.
Zadania Europejskiego Banu Centralnego
Do prowadzenia polityki pieniężnej i dbania o stabilność finansową w strefie euro niezbędne jest dobre zrozumienie procesów zachodzących w gospodarce światowej oraz funkcjonowania międzynarodowego systemu pieniężnego i finansowego. W związku z tym EBC:
- monitoruje i analizuje światowe procesy gospodarcze i finansowe, międzynarodową architekturę finansową oraz międzynarodową rolę euro
- uczestniczy w pracach międzynarodowych instytucji i forów zajmujących się kwestiami gospodarczymi, finansowymi i monetarnymi
- utrzymuje relacje z bankami centralnymi z całego świata w celu wymiany poglądów i doświadczeń oraz wyjaśniania prowadzonej przez siebie polityki
Ponadto na mocy art. 127 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskieji rozporządzenia Rady (UE) nr 1024/2013 (tzw. rozporządzenia w sprawie Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego) na EBC spoczywają określone zadania w zakresie nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi z siedzibą w uczestniczących państwach członkowskich.
Pozostałe zadania
- EBC ma wyłączne prawo do zatwierdzania emisji banknotów w strefie euro.
- EBC, we współpracy z krajowymi bankami centralnymi, zbiera od władz krajowych lub bezpośrednio od podmiotów gospodarczych informacje statystyczne niezbędne do wykonywania zadań ESBC.
- Eurosystem działa na rzecz sprawnej realizacji przez właściwe władze polityki w dziedzinie nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi oraz stabilności systemu finansowego.
- W ramach wykonywania zadań Eurosystemu EBC utrzymuje kontakty robocze z właściwymi instytucjami, organami i forami, na poziomie zarówno unijnym, jak i globalnym.
Wszystkie artykuły związane z Europejskim Bankiem Centralnym możesz śledzić pod tagiem EBC.
